Đôi mắt ấy dõi theo đường đến lớp
 Người thân, bè bạn cùng nhảy điệu lamthol chúc mừng ngày hạnh phúc của cô dâu Kim Thoa.
Vĩnh Long có trên 22.300 đồng bào dân tộc Khmer, chiếm trên 2,2% dân số, sống cộng cư và hòa nhập với đồng bào Kinh, Hoa, tập trung chủ yếu ở các huyện Trà Ôn, Tam Bình, Vũng Liêm và TX Bình Minh.
Thời gian qua, nhờ những chủ trương của Đảng và chính sách nhà nước quan tâm đầu tư về công tác dân tộc, đặc biệt là ý thức vươn lên nên đời sống của đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long đang có nhiều thay đổi.
Đổi thay từ những chính sách
Thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, tỉnh Vĩnh Long đã có nhiều nỗ lực trong việc chăm lo đời sống cho đồng bào dân tộc Khmer, khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi để đồng bào làm ăn sinh sống, phát triển sản xuất.
Theo ông Sơn Ry Ta- Trưởng Ban Dân tộc tỉnh, từ năm 2007, Vĩnh Long đã triển khai có hiệu quả chính sách về việc vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ Khmer đặc biệt khó khăn theo Quyết định 32 và chính sách chuyển đổi ngành nghề từ Quyết định 74; Quyết định 54 của Thủ tướng Chính phủ. Nhiều hộ Khmer nghèo được tiếp cận với nguồn vốn để chăn nuôi, sản xuất, nâng cao thu nhập ổn định cuộc sống.
Gia đình ông Sơn Yên (xã Đông Bình- TX Bình Minh) nhờ cần cù chịu khó đã thoát khỏi cảnh khó khăn.
Ông cho biết: “Lúc trước, gia đình tui có 2 công ruộng, kinh tế khó khăn lắm. Cũng nhờ Nhà nước cho vay, tui nuôi bò cùng với trồng rẫy để lo các con ăn học”. Từ vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội và được hỗ trợ chăn nuôi cộng với bản thân cần cù, chịu khó, anh Thạch Xây (xã Tân Mỹ- Trà Ôn) đã tạo được nguồn thu cho gia đình và vươn lên thoát nghèo.
Anh cười phấn khởi: “Nhờ Nhà nước cho vay tiền cộng với tui lo mần nên nhà mới thoát nghèo. Mình mần siêng, con mình được ăn học mới sướng, không ráng mần, trông chờ Nhà nước hoài, kỳ lắm”.
Nhờ phát huy hiệu quả nguồn vốn cộng với tinh thần vượt khó vươn lên của bà con, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm đáng kể. Nếu như năm 2008, tỉnh có 50,5% hộ đồng bào Khmer nghèo thì đến cuối năm 2014 chỉ còn 17,62%.
 Bà con Khmer ý thức làm ăn để đời sống khá hơn.
Không chỉ tự lực vươn lên, ý thức cho con cái đi học để có việc làm mới thoát nghèo bền vững, đã được đồng bào Khmer xem trọng hơn cả “cái ăn, cái mặc hàng ngày”. Vợ chồng ông Thạch Chia- Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Tân Mỹ có 3 con gái đều tốt nghiệp đại học và hiện làm giáo viên, cuộc sống ổn định. Ông khoe: “Nguyên ấp Sóc Ruộng này, con cháu người Khmer tốt nghiệp đại học nhiều lắm.
Ấp có 32 gia đình hiếu học thì mỗi gia đình có từ 2- 3 con có bằng đại học đó”. Em Thạch Thị Hậu (ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh) sinh ra trong gia đình nghèo ở xã Đông Thành (TX Bình Minh). Ba mẹ em không ruộng vườn, sống bằng nghề “ai kêu gì làm đó” nhưng vẫn cố gắng lo cho 4 con gái được biết chữ.
Ý thức được gia cảnh nghèo khó, các chị em Hậu cố gắng học thật giỏi: “Chỉ có ánh sáng của tri thức mới xóa hết được bóng tối của lạc hậu, thay đổi số phận. Chỉ có việc học để có việc làm ổn định, gia đình em mới thoát nghèo. Bằng sự cố gắng và quyết tâm, em tin mình sẽ thành công”- Hậu chia sẻ.
Đậm tình đoàn kết dân tộc
Thời gian qua, từ cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, MTTQ và các tổ chức đoàn thể đã tập hợp được đông đảo bà con Khmer. Đây là nguồn lực to lớn tạo nên sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần phát triển kinh tế- xã hội, giữ vững an ninh chính trị ở vùng đồng bào Khmer, làm cho phum sóc ngày càng khởi sắc.
Giữa tháng 4, tiếng trống sa dăm rộn rã, giai điệu lâm thôn rộn ràng và tiếng hát nhiều âm sắc phát ra từ các ngôi chùa, các ngôi nhà. Không khí đón Tết Chol Chnam Thmay đang lan tỏa khắp nơi...
Dịp này, lãnh đạo tỉnh dẫn đầu các đoàn đi chúc tết các chùa Phật giáo
Điểm độc đáo là tất cả các lễ hội, các hoạt động văn hóa bao giờ cũng có sự tham gia đông đảo của người dân địa phương, trở thành ngày hội chung, không phân biệt dân tộc nào. Như ngày hội văn hóa, thể thao đồng bào Khmer đã thu hút trên hàng chục ngàn người gồm cả Kinh- Khmer- Hoa cùng tham dự.
Chị Sơn Thị Mỹ Hà (ấp An Nhơn, xã Trung Thành- Vũng Liêm) cho biết: “Ở xóm Giữa, người Kinh, Khmer sống chung nên người Kinh nói tiếng dân tộc luôn hà. Xóm em sống đoàn kết, không phân biệt tết của ai đâu. Tết Kinh, Tết Khmer mọi người rủ rê ăn tết chung; mướn nhạc cùng hát nhảy lâm thôn vui lắm”.
Còn em Lâm Thị Kim Thoa (biên tập viên Đài Phát thanh- Truyền hình Vĩnh Long) cho biết: “Từ nhỏ đến lớn, em học chung với bạn bè người Kinh. Mỗi dịp lễ tết, em mặc đồ truyền thống dân tộc mình mấy bạn xuýt xoa khen đẹp, độc đáo. Đám cưới em mặc trang phục cô dâu truyền thống, đồng nghiệp khen lắm. Mọi người cùng hòa theo tiếng nhạc, nhảy múa chúc mừng hạnh phúc. Em rất tự hào”.
Cùng với sự quan tâm hỗ trợ, đầu tư của Nhà nước và ý thức tự lực vươn lên, đời sống vật chất lẫn tinh thần của đồng bào Khmer đã được đổi thay, để mỗi khi Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay đến, đồng bào đón mừng trong sự sung túc và không khí đầm ấm hơn.
Bài, ảnh: THÚY QUYÊN
|
 Bà con Khmer xem hình ảnh chuyên đề “Đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long chung sức xây dựng nông thôn mới”.
Hòa trong không khí cả nước chào mừng 40 năm ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước và 125 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong 2 ngày 11 và 12/4/2015, ngày hội Văn hóa, Thể thao đồng bào Khmer tỉnh Vĩnh Long lần thứ VI, diễn ra tại chùa Hạnh Phúc Tăng (xã Trung Thành- Vũng Liêm) với nhiều hoạt động phong phú, đặc sắc. Ngày hội được tổ chức vào dịp Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay, đem đến không khí rộn ràng, vui tươi đậm đà bản sắc dân tộc Khmer.
Độc đáo ẩm thực Khmer
Ngày hội văn hóa của đồng bào Khmer rất phong phú và đa dạng, ngoài các hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, liên hoan ẩm thực cũng là một điểm nhấn không kém phần hấp dẫn. Đối với các món ăn của đồng bào Khmer dù trong đời thường hay những dịp lễ, tết đều thể hiện rõ nét ứng xử của con người với thiên nhiên.
Tham gia liên hoan này có 6 đội với 24 nghệ nhân là người dân tộc Khmer. Với chủ đề “bữa ăn gia đình ấm áp yêu thương”, các đội đã trình bày nhiều món ăn độc đáo: bún nước lèo, canh xiêm lo, thịt trâu kho rệu, bánh tét cốm dẹp, cá trê vàng nướng củ riềng, gỏi lá sầu đâu, bánh nướng ống tre, lươn um rau ngổ, bánh num chạc chôl (bánh quai vạc); rượu trái quách…
Các món ăn của đồng bào Khmer không cầu kỳ song đã phản ánh khá sâu sắc khía cạnh văn hóa trong ẩm thực của cộng đồng và tất cả những điều này được thí sinh thể hiện trong liên hoan ẩm thực năm nay.
Mắm bò hóc là nguyên liệu không thể thiếu, được nhiều đội chọn để nấu món bún nước lèo và canh xiêm lo.
Để có nồi bún nước lèo nghi ngút khói, thật ngon và đậm đà mời gọi, cần thêm nguyên liệu đi kèm là cá, tôm mà phải là cá lóc đồng tươi sống làm sạch luộc nguyên con, bỏ xương lấy thịt, tôm đất tươi luộc rồi lột vỏ. Hỗn hợp nước luộc cá, luộc tôm được cho vào nồi mắm, thêm nước dừa xiêm mới có vị ngọt đậm đà. Nêm vào đó mắm bò hóc và mắm cá linh đã lược bỏ hết xương cùng với ngải bún, riềng, sả đập giập. Tô bún luôn hấp dẫn bởi những miếng thịt quay vàng ruộm, thịt cá lóc trắng nõn cùng với vài con tôm đỏ au. Ăn kèm với nó là các loại rau ghém và chén muối ớt cay xé.
Cô Thạch Thị Si Phát (ấp Kỳ Son, xã Loan Mỹ- Tam Bình) chia sẻ đầy tự hào món canh xiêm lo. Đầu tiên cô trần sơ lá sầm canh với nước sôi cho lá bớt nhẫn. Cá lóc đồng luộc chín lấy xương kỹ rồi trộn với gia vị là sả, ớt, riềng, củ ngãi được bằm nhuyễn.
Sau đó, mắm bò hóc được lọc kỹ nêm cho đậm đà rồi cho cá lóc đã trộn gia vị, lá sầm canh luộc cho vô nồi nước dùng thơm lừng mùi mắm. “Canh xiêm lo chan với cơm nóng ăn mát lịm, đậm đà. Món này nấu thường xuyên để con cháu không quên món ăn cội nguồn”- cô Si Phát nói.
Cô Kiên Thị Tiến (ấp Trung Trạch, xã Trung Thành- Vũng Liêm) đang hấp bánh ống tre, chất phác nói: “Món bánh ăn vặt của người Khmer này, nhiều người Kinh khoái ăn lắm. Bánh này làm đơn giản: gạo nếp xay rây thành bột rồi trộn với đường muối, dừa nạo bằm rồi cho vào khuôn ống tre, đặt ống thẳng đứng trong nồi, chưng cách thủy chừng 2 phút là bánh chín.
Khi bánh chín, kéo chiếc que lên, đặt bánh vào miếng lá chuối.” Chúng tôi được cô tặng cho cái bánh ống tre. Mùi thơm của gạo nếp, quyện với vị béo của dừa, hấp trong ống tre tạo nên vị ngon của bánh, ăn là nhớ mãi.
Chol Chnam Thmay “samaki”!
Liên hoan Nghệ thuật quần chúng dân tộc Khmer biểu diễn các loại hình nghệ thuật đặc sắc của người Khmer như: múa sa dăm, hòa tấu nhạc ngũ âm, trích đoạn dù kê đã thu hút trên 100 diễn viên đến từ các huyện Vũng Liêm, Tam Bình, Trà Ôn, Trường Dân tộc Nội trú tỉnh và TX Bình Minh tham dự. Đây được xem là món ăn tinh thần nhiều ý nghĩa của ngày hội văn hóa Khmer.
Đội văn nghệ Khmer huyện Tam Bình tham dự ngày hội với gần 30 thành viên và trình diễn 5 tiết mục, bao gồm đơn ca, song ca, hát à dây, múa lâm leo, dù kê, sân khấu hóa lễ cưới và biểu diễn trang phục truyền thống.
Đội của huyện Vũng Liêm mang thông điệp “tháng 3, Chol Chnam Thmay, samaki bạn nhé!” (samaki nghĩa là đoàn kết) với tinh thần đoàn kết hữu nghị dân tộc anh em, hát múa chào mừng ngày 30/4- ngày hòa bình thống nhất đất nước, tạo không khí vui tươi phấn khởi trong đồng bào Khmer.
Em Thạch Thị Thia (Đoàn nghệ thuật quần chúng Khmer huyện Vũng Liêm) vui mừng: “Huyện của em lần đầu tiên được đăng cai tổ chức tổ chức ngày hội Khmer, em rất tự hào khi được tham gia vào lễ hội này. Mỗi dịp lễ, tết, những dịp liên hoan như thế này để cho tụi em được hát, được giao lưu đoàn kết. Em rất tự hào về văn hóa truyền thống của dân tộc mình”.
 Vũng Liêm với những tiết mục ca múa đậm nét dân tộc. Có thể nói rằng âm nhạc, múa không thể thiếu trong đời sống văn hóa cộng đồng Khmer. Hễ có tiếng nhạc, điệu hát là họ vui múa bên nhau. Âm nhạc, hát múa là sự hòa quyện với nhau để biểu hiện tâm hồn, tình cảm, tính cách của người Khmer Nam Bộ. Liên hoan cho người xem biết được những phong tục, tập quán, những bộ trang phục mà nam nữ đồng bào Khmer sử dụng hàng ngày hay trong các dịp lễ tết, cưới hỏi. Những điệu múa, lời hát dân gian nói về những nét văn hóa truyền thống của đồng bào Khmer. Không khí của liên hoan vì thế mà thêm sôi nổi hơn.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh- Nguyễn Văn Thanh nhấn mạnh: Ngày hội với nhiều hoạt động văn hóa thể thao, phong phú, đặc sắc của đồng bào Khmer, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong những ngày Tết cổ truyền Chol Chnam Thmay là dịp tôn vinh, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào Khmer. Ngày hội thu hút đông đảo đồng bào Khmer, Kinh, Hoa trong tỉnh Vĩnh Long nhằm cùng giao lưu, hưởng thụ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa
Bài, ảnh: THANH QUYÊN |
 |
| Đường hoa ở Molyvos, Lesvos, Hi Lạp |
 |
| Đường hoa ở Bonn, Đức |
 |
| Đường hoa ở Stockholm, Thụy Điển |
 |
| Ở Valencia, Tây Ban Nha |
 |
| Đường hoa ở Cullinan, Nam Phi |
 |
| Ở Spello, Ý |
 |
| Đường hoa vàng ở Washington DC, Mỹ |
 |
| Ở Positano, Ý |
 |
| Đường hoa ở Nafplio, Peloponnese, Hi Lạp |
 |
| Đường hoa ở Brisbane, Úc |
 |
| Đường hoa đậu tía ở Nhật Bản |
 |
| Đại lộ Milton, Harare, Zimbabwe |
 |
| Đường hoa ở Savannah, bang Georgia, Mỹ |
 |
| Ở Belém, Lisboa, Bồ Đào Nha |
 |
| Ở Singapore |
 |
| Ở Tehran, Iran |
