Nữ sinh 19 tuổi nhận học bổng 1,4 tỷ đồng/năm của ĐH Mỹ

Gắn mình với những hoạt động tình nguyện, Phạm Hoàng Lan Anh đã khiến nhiều người nể phục với suất học bổng du học Mỹ trị giá xấp xỉ 66.000 đô/năm.

Bước khởi đầu khó khăn

Từ khi còn là học sinh lớp 11 tại trường THPT chuyên Ngoại ngữ, Hà Nội, Lan Anh đã nuôi ước mơ đi du học. Em thường tự tìm hiểu thông tin du học trên mạng và nộp hồ sơ.

Phạm Hoàng Lan Anh.

Sau một thời gian chờ đợi, Lan Anh nhận được kết quả trúng tuyển trúng tuyển học bổng Thế Giới Liên Kết tại Ấn Độ (Mahindra United World College of India). Ban đầu, gia đình rất lo lắng cho cô con gái nhỏ phải sống xa nhà. Nhưng cuối cùng, bố mẹ vẫn đồng ý để Lan Anh đi học.

Những ngày đầu trên đất Ấn Độ, Lan Anh vô cùng nhớ nhà và cô bạn bị sốc văn hóa. “Vì trường em là trường quốc tế nên các bạn học tới từ khắp nơi trên thế giới, mỗi người có một cách suy nghĩ, tư tưởng khác nhau nên việc cư xử cũng khác, từ ăn mặc cho tới sinh hoạt hàng ngày... Các bạn trò chuyện với thầy cô cũng rất cởi mở, trong khi em vốn đã quen với việc thầy cô giáo không quá gần gũi với học trò khi ở Việt Nam”, Lan Anh chia sẻ.

Điều đáng sợ nhất mà nữ sinh này từng trải qua là đối diện với rào cản ngôn ngữ. Mặc dù là một học sinh chuyên Anh nhưng thời gian đầu ở Ấn Độ, Lan Anh đã cảm thấy mình như bất đồng ngôn ngữ với các bạn học.

“Khi đó em cảm thấy sợ và tự ti vì em không theo kịp câu chuyện của các bạn. Dù mọi người đều nói tiếng Anh nhưng với ngữ điệu riêng của từng quốc gia và với trình độ cao hơn em rất nhiều”, Lan Anh nhớ lại.

Sau đó, phải mất một thời gian nỗ lực, cùng với sự động viên của gia đình qua những cuộc điện thoại, Lan Anh đã dần tự tin hơn. Cô bạn bắt đầu nỗ lực bằng việc cố gắng bắt chuyện với các bạn, lắng nghe nhiều hơn để tiếng Anh của mình được “sống” trong đúng môi trường thực sự.

Vượt qua được thử thách, Lan Anh cảm thấy: “Khó khăn là một phần cần thiết trên chặng đường để mình lớn khôn”.

Tìm ra hướng đi

Lan Anh (người thứ ba từ trái sang) mặc trang phục áo tứ thân truyền thống trong ngày Tết cùng các bạn bè tại Ấn Độ.

Càng gần gũi với các bạn học ở ngôi trường quốc tế, Lan Anh càng cảm thấy bản thân cần phải học hỏi và tìm tòi nhiều hơn. Trong một cuộc trò chuyện dài 4 tiếng với bạn học, nữ sinh Việt đã phải đặt câu hỏi cho chính mình, rằng “Mình là ai, mình muốn trở thành người như thế nào?”. Lúc này, Lan Anh mới là học sinh lớp 11, chưa xác định được con đường tương lai.

Nhưng từ khi đặt cho mình câu hỏi đó, cô bạn đã luôn tìm kiếm câu trả lời. Để rồi Lan Anh tìm thấy bản thân mình và lĩnh vực mà mình muốn theo đuổi trong những hoạt động tình nguyện, giúp đỡ mọi người.

Quãng thời gian là học sinh, Lan Anh tham gia khá nhiều hoạt động tình nguyện, chung tay giúp đỡ người dân ở đất nước Ấn Độ, tham gia các hoạt động của CLB Thắp sáng niềm tin và đặc biệt là gắn bó với Mạng lưới lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (SEALNet).

Những hoạt động với SEALNet đã giúp Lan Anh ngày càng trưởng thành và xác định ngày học đại học là chăm sóc sức khỏe con người.

Ước mơ trở thành người giúp đỡ, thúc đẩy các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng đã được Lan Anh chia sẻ trong hồ sơ xin học bổng trường ĐH Brown, Mỹ (một ngôi trường danh tiếng và có học phí đắt đỏ - PV). Câu chuyện thành thật và những hoạt động ý nghĩa mà Lan Anh tham gia đã thuyết phục ban tuyển sinh trường Brown trao cho cô bạn học bổng toàn phần trị giá gần 66.000 đô/năm.

Học bổng này bao gồm: học phí, chi phí ăn ở, chi phí chăm sóc y tế và một khoản khá cao cho những chi tiêu cá nhân.

Đam mê hoạt động tình nguyện

Lan Anh (trái) và bạn tham gia hoạt động của CLB thắp sáng niềm tin tại làng Hòa Bình, Thanh Xuân, Hà Nội.

Trong khi chờ đợi tới ngày nhập học vào mùa thu này, Lan Anh đang chuẩn bị cho chuyến đi Brunei để thực hiện dự án giúp đỡ trẻ em tự kỉ và gắn kết cộng đồng. Dự án do SEALNet bảo trợ nhưng chi phí do chính Lan Anh – là chủ tịch dự án vận động đóng góp và sẽ có 12 tình nguyện viên quốc tế sát cánh cùng cô bạn thực hiện dự án này.

“Ở Brunei, hiểu biết về bệnh tự kỉ của trẻ em chưa cao và cũng chưa có nhiều tổ chức tình nguyện quốc tế ghé thăm đất nước này. Em và các bạn mở ra dự án này với mong muốn giúp đỡ về kiến thức và mở rộng mạng lưới tình nguyện viên tại đây”, Lan Anh chia sẻ.

Mới chỉ 19 tuổi, Lan Anh đã tham gia rất nhiều hoạt động tình nguyện ở Ấn Độ, Singapore và Việt Nam. “Để được tin tưởng vàtrở thành chủ tịch dự án, em đã trải qua rất nhiều thử thách ở SEALNet. Em nghĩ rằng, điều đầu tiên mình phải có tâm huyết với việc mình làm và thuyết phục mọi người bằng một kế hoạch chi tiết, đáng tin cậy và kêu gọi sự chung tay”, Lan Anh nói.

Mùng 1/7 tới đây, dự án của Lan Anh sẽ được tổ chức tại Brunei với sự đồng hành của các chuyên gia quốc tế. Sau khi kết thúc dự án, Lan Anh sẽ đến Mỹ để học đại học.

Chia sẻ với PV Dân trí, Lan Anh cho rằng mục đích cuộc sống là hạnh phúc hơn là có thật nhiều tiền. Chính vì vậy, cô bạn dành hầu hết thời gian rảnh thể tham gia hoạt động tình nguyện.

Đồng thời, Lan Anh cũng rất mong muốn có cơ hội mang các dự án tình nguyện về Việt Nam để có dịp đồng hành cùng với những tình nguyện viên năng nổ, nhiệt tình góp sức phát triển đất nước.

Năm học lớp 10 và 11, Lan Anh đạt điểm trung bình môn là 9,0 và nhận học bổng Shinnyo Nhật Bản cho học sinh xuất sắc có hoàn cảnh khó khăn. Cô bạn học hết trung học phổ thông tại trườngThế Giới Liên Kết tại Ấn Độ (Mahindra United World College of India). Lan Anh nhận học bổng 65,700 đô/năm (20.000 USD từ học bổng Davis dành cho học sinh các trường thế giới liên kết (United World College - UWC) và phần còn lại từ trường ĐH Brown, Mỹ).

Theo Dân trí

Đền thờ Mạc Đĩnh Chi ở quê hương Nam Sách, Hải Dương.

Đền thờ Mạc Đĩnh Chi ở quê hương Nam Sách, Hải Dương.

(PLO) - Mạc Đĩnh Chi là một thần đồng thời Trần, dù ông không "chín sớm" như Nguyễn Hiền, 12 tuổi đã đỗ Trạng nguyên, nhưng nếu Nguyễn Hiền là một thiên tài mệnh yểu, 21 tuổi đã qua đời thì Đĩnh Chi lại được trời cho chữ "thọ". Sống đến 74 tuổi, làm quan trải 3 đời vua, 2 lần đi sứ phương Bắc, một mình ông đấu trí với tất cả vua quan phương Bắc, khiến họ từ tức tối chuyển sang thán phục.

Tướng mạo xấu xí, tài trí hơn người

Mạc Đĩnh Chi (1272- 1346), tự là Tiết Phu, người làng Lũng Động, Chí Linh, nay là Nam Sách (Hải Dương). Bẩm sinh ông tướng mạo xấu xí: người lùn, da đen, mồm rộng, mũi tẹt, trán dô... người làng thường bảo đó là con khỉ tinh nghiệm vào. Nhưng bù lại, ông rất thông minh, ngay từ nhỏ đã nổi tiếng lanh lợi, thần đồng. Vì nhà nghèo, giống như Nguyễn Hiền thuở nhỏ, Đĩnh Chi không thể đến lớp cùng bè bạn mà chỉ đứng ngoài lớp học nghe thầy giảng bài. Đêm đến, không có đèn thắp sáng, cậu bé phải bắt đom đóm rồi cho vào vỏ quả trứng để có ánh sáng học bài. 

Bấy giờ Chiêu Quốc Vương Trần Ích Tắc mở học đường ở phủ đệ mình thu hút rất nhiều con nhà quyền quý. Mạc Đĩnh Chi dù nhà nghèo nhưng do có thiên tư nên cũng đã được thu nhận vào học đường. Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" chép: Ích Tắc "từng mở học đường ở bên hữu phủ đệ, tập hợp văn sĩ bốn phương cho học tập, cấp cho ăn mặc, đào tạo thành tài như bọn Mạc Đĩnh Chi ở Bàng Hà, Bùi Phóng ở Hồng Châu... gồm 20 người, đều được dùng cho đời". 

Đến năm 1304, đời  Vua Anh Tông, triều đình mở khoa thi, lấy 44 người đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ). Mạc Đĩnh Chi đỗ đầu, chiếm học vị Trạng nguyên, lúc này ông mới hơn 20 tuổi. Sử chép: "Tháng 3 (1304), thi kẻ sĩ trong nước. Ban cho Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi chức Thái học sinh hỏa dũng thủ, sung làm nội thư gia".

Tương truyền, khi ông ra mắt Nhà Vua, Anh Tông thấy mặt mũi, thân hình ông xấu xí, không muốn cho đỗ Trạng. Ông liền làm bài phú “Ngọc tỉnh liên” (Hoa sen trong giếng ngọc) để nói lên phẩm giá thanh cao của mình, dâng lên Vua. Anh Tông xem bài phú thấy rõ tài hoa, tư cách của ông nên cảm phục và cho đỗ Trạng nguyên. Sau thời gian coi sóc thư khố của Nhà Vua, ông được thăng chức Tả bộc xạ (Thượng thư)... 

Vua quan phương Bắc chịu tài

Mạc Đĩnh Chi  đã được Vua tin tưởng, giao cho đi sứ nước Nguyên hai lần (1308 và 1324). Sách "Đại Việt sử kí toàn thư" chép: “Mậu Thân (1308) sứ Nguyên là Thượng thư An Lỗ Khôi sang báo tin Vũ Tông lên ngôi. Vua sai Mạc Đĩnh Chi sang Nguyên".

Cũng vẫn sách trên chép hai lần Trạng nguyên họ Mạc thể hiện tài ứng đối trước vua quan "thiên triều". Chuyện rằng: "Đĩnh Chi thấp bé, người Nguyên khinh ông. Một hôm, viên Tể tướng mời ông vào phủ, cho cùng ngồi. Lúc ấy, đang hồi tháng 5, tháng 6. Trong phủ có bức trướng mỏng thêu hình con chim sẻ vàng đậu cành trúc. Đĩnh Chi vờ ngỡ con chim sẻ thực, vội chạy đến bắt. Người Nguyên cười ồ, cho là người phương xa bỉ lậu. Đĩnh Chi kéo bức trướng xuống, xé đi. Mọi người đều lấy làm lạ, hỏi tại sao. 

Đĩnh Chi trả lời: "Tôi nghe người xưa vẽ cành mai và chim sẻ, chứ chưa hề thấy vẽ chim sẻ đậu cành trúc bao giờ. Nay trong bức trướng của Tể tướng lại thêu cành trúc với chim sẻ. Trúc là bậc quân tử, chim sẻ là kẻ tiểu nhân. Tể tướng thêu như vậy là để tiểu nhân trên quân tử, sợ rằng đạo của tiểu nhân sẽ mạnh, đạo của quân tử sẽ suy. Tôi vì thánh triều mà trừ giúp bọn tiểu nhân". Mọi người đều phục tài của ông.

Đến khi vào chầu, gặp lúc nước ngoài dâng quạt, Vua Nguyên sai làm bài minh. Đĩnh Chi cầm bút viết xong ngay, lời bài minh như sau: "Lưu kim trước thạch, thiên địa vi lô, nhĩ ư tư thì hề, Y Chu cự nho/ Bắc phong kỳ lương, vũ tuyết tái đồ, nhĩ ư tư thì hề, Di Tề ngạ phu/ Y! dụng chi tắc hành, xả chi tắc tàng, duy ngã dữ nhĩ, hữu như thị phù. (Nghĩa là: Chảy vàng, tan đá, trời đất như lò, ngươi bấy giờ là Y Chu đại nho/ Gió bấc căm căm, mưa tuyết mịt mù, ngươi bấy giờ là Di Tề đói xo/ Ôi, được dùng thì làm, bỏ thì nằm co, chỉ ta cùng ngươi là thế ru!). Người Nguyên lại càng thán phục".

Giai thoại về tài ứng đối của "Lưỡng quốc Trạng nguyên"

Giai thoại về tài ứng đối của Mạc Đĩnh Chi thì nhiều vô kể. Tương truyền, có lần Mạc Đĩnh Chi dẫn đầu đoàn sứ bộ nước Đại Việt sang nhà Nguyên. Bất ngờ hôm ấy trời lại mưa, đoàn sứ bộ đến cửa ải chậm một ngày so với ngày hẹn trước. Viên quan giữ cửa ải không cho mở cửa để sứ bộ qua, cho dù Mạc Đĩnh Chi đã nói mãi. Liền đó, từ trên cửa ải một vế đối được thả xuống thách đối lại, nếu không đối được sẽ "đứng ngoài mà khóc". Vế đối viết: "Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan" (Nghĩa là: Qua cửa ải trễ, cửa quan đóng, mời khách qua đường qua cửa quan). 

Tượng Mạc Đĩnh Chi

Vế đối quá hiểm hóc, rất khó đối lại, bởi chỉ 11 chữ mà có tới bốn lần nhắc lại chữ "quan", còn chữ "quá" được nhắc tới ba lần. Tuy nhiên, không thể im lặng, vì đây là chuyện thể diện quốc gia. Suy nghĩ một lát, ông ứng khẩu: "Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh tiên đối" (Nghĩa là: Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, mời tiên sinh đối trước). Vế đối lại cũng gồm mười một chữ, cũng dùng tới bốn chữ "đối" trong vế, còn chữ "tiên" được nhắc 2 lần. Ý đối khá chỉnh và ứng đối lại rất nhanh, khiến quan quân phải chịu mở cửa ải để Đĩnh Chi và đoàn sứ bộ đi qua.

Tới kinh đô nhà Nguyên, để "nắn gân" quan trạng Đại Việt, Vua Nguyên đọc một vế đối: "Nhật: hỏa; vân: yên; bạch đàn thiêu tàn ngọc thỏ". (Nghĩa là: Mặt trời (là) lửa, mây (là) khói; ban ngày đốt cháy vầng trăng). Hiểu rõ dụng ý kẻ cả nước lớn và cả bóng gió đe dọa của Vua Nguyên, Mạc Đĩnh Chi ứng khẩu ngay: "Nguyệt: cung; tinh: đạn; hoàng hôn xạ lạc kim ô". (Nghĩa là: Trăng (là) cung, sao (là) đạn; chiều tối bắn rơi mặt trời). Vế đối chẳng những rất chỉnh về niêm luật mà còn tỏ rõ được khí phách của người dân nước Việt, không run sợ và sẵn sàng giáng trả lại kẻ thù. Vua tôi nhà Nguyên nhìn nhau, rồi Vua Nguyên đích thân hạ bút phong "Lưỡng quốc Trạng Nguyên". 

Trước khi về nước, Mạc Đĩnh Chi và sứ bộ vào triều yết kiến Vua Nguyên lần cuối. Vẫn muỗn thử tài quan trạng nước Việt, lần này Vua Nguyên không ra vế đối nữa mà hỏi những câu hỏi "mẹo", đòi hỏi người trả lời phải ứng biến nhanh. Vua Nguyên hỏi: "Từ khi đến Yên Kinh, ngày nào nhà ngươi cũng cưỡi ngựa đi trên đường thăm phong cảnh, thế ngươi có biết mỗi ngày có bao nhiêu người qua lại trên đường cái không?".

Câu hỏi thật là bất ngờ, Vua không thử tài văn học mà muốn thử tài quan sát. Hàng ngày đi lại trên đường ở Kinh đô thì có biết bao nhiêu người, ai có công để ý mà đếm. Sau một lát suy nghĩ, Mạc Đĩnh Chi đã điềm tĩnh trả lời: "Muôn tâu Bệ hạ, hàng ngày trên đường kinh đô chỉ có hai người đi lại". 

"Nhà ngươi nói không đúng, sao lại chỉ có hai người?"- Vua Nguyên lấy làm lạ bèn hỏi lại. Mạc Đĩnh Chi bèn thưa: "Muôn tâu Bệ hạ, thần nói chỉ có hai người là rất đúng ạ. Vì hàng ngày, phàm những người qua lại trên đường thì chẳng vì "danh" cũng vì "lợi" mà thôi, như vậy rõ ràng chỉ có hai người là cầu danh và cầu lợi".

Tuy rất phục tài biện bác của Trạng song Vua Nguyên vẫn hỏi thêm một câu nữa: "Một cái thuyền, trên có chở ba người gồm Vua, thầy dạy và cha, khi ra đến giữa sông thì bị sóng to gió lớn  nên đã lật đắm. Khi ấy nhà ngươi ở trên bờ bơi ra cứu, nhưng chỉ có thể cứu được một người thôi, như vậy thì nhà ngươi cứu ai?". Câu hỏi này thật là oái oăm, xoay quanh sự ứng xử của con người với chữ "trung", chữ "hiếu", chữ "nghĩa" và chữ "nhân"... 

Nếu nói chỉ cứu Vua thì được chữ trung nhưng mắc tội bất hiếu với cha mẹ và mắc tội bất nghĩa với thầy. Nếu nói chỉ cứu thầy thì mắc tội bất trung với Vua và tội bất hiếu với cha. Nếu chỉ cứu cha thì mắc tội bất trung và bất nghĩa. Nếu nói không cứu ai cả thì tội bất nhân, bất trung, bất nghĩa, bất hiếu lại càng nặng. 

Đắn đo suy nghĩ một lúc, Mạc Đĩnh Chi trả lời: "Thần bơi ra giữa sông, chỉ cứu được một người nên gặp ai trước thì cứu ngay người đó, bất kể là Vua, thầy hay cha". Vua quan nhà Nguyên đều phục trí thông minh và tài ứng đối của Trạng nguyên nước Đại Việt./.

Giai thoại quan trạng đấu trí cả triều đình phương Bắc

Đền thờ Mạc Đĩnh Chi ở quê hương Nam Sách, Hải Dương.

(PLO) - Mạc Đĩnh Chi là một thần đồng thời Trần, dù ông không "chín sớm" như Nguyễn Hiền, 12 tuổi đã đỗ Trạng nguyên, nhưng nếu Nguyễn Hiền là một thiên tài mệnh yểu, 21 tuổi đã qua đời thì Đĩnh Chi lại được trời cho chữ "thọ". Sống đến 74 tuổi, làm quan trải 3 đời vua, 2 lần đi sứ phương Bắc, một mình ông đấu trí với tất cả vua quan phương Bắc, khiến họ từ tức tối chuyển sang thán phục.

Tướng mạo xấu xí, tài trí hơn người

Mạc Đĩnh Chi (1272- 1346), tự là Tiết Phu, người làng Lũng Động, Chí Linh, nay là Nam Sách (Hải Dương). Bẩm sinh ông tướng mạo xấu xí: người lùn, da đen, mồm rộng, mũi tẹt, trán dô... người làng thường bảo đó là con khỉ tinh nghiệm vào. Nhưng bù lại, ông rất thông minh, ngay từ nhỏ đã nổi tiếng lanh lợi, thần đồng. Vì nhà nghèo, giống như Nguyễn Hiền thuở nhỏ, Đĩnh Chi không thể đến lớp cùng bè bạn mà chỉ đứng ngoài lớp học nghe thầy giảng bài. Đêm đến, không có đèn thắp sáng, cậu bé phải bắt đom đóm rồi cho vào vỏ quả trứng để có ánh sáng học bài. 

Bấy giờ Chiêu Quốc Vương Trần Ích Tắc mở học đường ở phủ đệ mình thu hút rất nhiều con nhà quyền quý. Mạc Đĩnh Chi dù nhà nghèo nhưng do có thiên tư nên cũng đã được thu nhận vào học đường. Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" chép: Ích Tắc "từng mở học đường ở bên hữu phủ đệ, tập hợp văn sĩ bốn phương cho học tập, cấp cho ăn mặc, đào tạo thành tài như bọn Mạc Đĩnh Chi ở Bàng Hà, Bùi Phóng ở Hồng Châu... gồm 20 người, đều được dùng cho đời". 

Đến năm 1304, đời  Vua Anh Tông, triều đình mở khoa thi, lấy 44 người đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ). Mạc Đĩnh Chi đỗ đầu, chiếm học vị Trạng nguyên, lúc này ông mới hơn 20 tuổi. Sử chép: "Tháng 3 (1304), thi kẻ sĩ trong nước. Ban cho Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi chức Thái học sinh hỏa dũng thủ, sung làm nội thư gia".

Tương truyền, khi ông ra mắt Nhà Vua, Anh Tông thấy mặt mũi, thân hình ông xấu xí, không muốn cho đỗ Trạng. Ông liền làm bài phú “Ngọc tỉnh liên” (Hoa sen trong giếng ngọc) để nói lên phẩm giá thanh cao của mình, dâng lên Vua. Anh Tông xem bài phú thấy rõ tài hoa, tư cách của ông nên cảm phục và cho đỗ Trạng nguyên. Sau thời gian coi sóc thư khố của Nhà Vua, ông được thăng chức Tả bộc xạ (Thượng thư)... 

Vua quan phương Bắc chịu tài

Mạc Đĩnh Chi  đã được Vua tin tưởng, giao cho đi sứ nước Nguyên hai lần (1308 và 1324). Sách "Đại Việt sử kí toàn thư" chép: “Mậu Thân (1308) sứ Nguyên là Thượng thư An Lỗ Khôi sang báo tin Vũ Tông lên ngôi. Vua sai Mạc Đĩnh Chi sang Nguyên".

Cũng vẫn sách trên chép hai lần Trạng nguyên họ Mạc thể hiện tài ứng đối trước vua quan "thiên triều". Chuyện rằng: "Đĩnh Chi thấp bé, người Nguyên khinh ông. Một hôm, viên Tể tướng mời ông vào phủ, cho cùng ngồi. Lúc ấy, đang hồi tháng 5, tháng 6. Trong phủ có bức trướng mỏng thêu hình con chim sẻ vàng đậu cành trúc. Đĩnh Chi vờ ngỡ con chim sẻ thực, vội chạy đến bắt. Người Nguyên cười ồ, cho là người phương xa bỉ lậu. Đĩnh Chi kéo bức trướng xuống, xé đi. Mọi người đều lấy làm lạ, hỏi tại sao. 

Đĩnh Chi trả lời: "Tôi nghe người xưa vẽ cành mai và chim sẻ, chứ chưa hề thấy vẽ chim sẻ đậu cành trúc bao giờ. Nay trong bức trướng của Tể tướng lại thêu cành trúc với chim sẻ. Trúc là bậc quân tử, chim sẻ là kẻ tiểu nhân. Tể tướng thêu như vậy là để tiểu nhân trên quân tử, sợ rằng đạo của tiểu nhân sẽ mạnh, đạo của quân tử sẽ suy. Tôi vì thánh triều mà trừ giúp bọn tiểu nhân". Mọi người đều phục tài của ông.

Đến khi vào chầu, gặp lúc nước ngoài dâng quạt, Vua Nguyên sai làm bài minh. Đĩnh Chi cầm bút viết xong ngay, lời bài minh như sau: "Lưu kim trước thạch, thiên địa vi lô, nhĩ ư tư thì hề, Y Chu cự nho/ Bắc phong kỳ lương, vũ tuyết tái đồ, nhĩ ư tư thì hề, Di Tề ngạ phu/ Y! dụng chi tắc hành, xả chi tắc tàng, duy ngã dữ nhĩ, hữu như thị phù. (Nghĩa là: Chảy vàng, tan đá, trời đất như lò, ngươi bấy giờ là Y Chu đại nho/ Gió bấc căm căm, mưa tuyết mịt mù, ngươi bấy giờ là Di Tề đói xo/ Ôi, được dùng thì làm, bỏ thì nằm co, chỉ ta cùng ngươi là thế ru!). Người Nguyên lại càng thán phục".

Giai thoại về tài ứng đối của "Lưỡng quốc Trạng nguyên"

Giai thoại về tài ứng đối của Mạc Đĩnh Chi thì nhiều vô kể. Tương truyền, có lần Mạc Đĩnh Chi dẫn đầu đoàn sứ bộ nước Đại Việt sang nhà Nguyên. Bất ngờ hôm ấy trời lại mưa, đoàn sứ bộ đến cửa ải chậm một ngày so với ngày hẹn trước. Viên quan giữ cửa ải không cho mở cửa để sứ bộ qua, cho dù Mạc Đĩnh Chi đã nói mãi. Liền đó, từ trên cửa ải một vế đối được thả xuống thách đối lại, nếu không đối được sẽ "đứng ngoài mà khóc". Vế đối viết: "Quá quan trì, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan" (Nghĩa là: Qua cửa ải trễ, cửa quan đóng, mời khách qua đường qua cửa quan). 

Tượng Mạc Đĩnh Chi

Vế đối quá hiểm hóc, rất khó đối lại, bởi chỉ 11 chữ mà có tới bốn lần nhắc lại chữ "quan", còn chữ "quá" được nhắc tới ba lần. Tuy nhiên, không thể im lặng, vì đây là chuyện thể diện quốc gia. Suy nghĩ một lát, ông ứng khẩu: "Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh tiên đối" (Nghĩa là: Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, mời tiên sinh đối trước). Vế đối lại cũng gồm mười một chữ, cũng dùng tới bốn chữ "đối" trong vế, còn chữ "tiên" được nhắc 2 lần. Ý đối khá chỉnh và ứng đối lại rất nhanh, khiến quan quân phải chịu mở cửa ải để Đĩnh Chi và đoàn sứ bộ đi qua.

Tới kinh đô nhà Nguyên, để "nắn gân" quan trạng Đại Việt, Vua Nguyên đọc một vế đối: "Nhật: hỏa; vân: yên; bạch đàn thiêu tàn ngọc thỏ". (Nghĩa là: Mặt trời (là) lửa, mây (là) khói; ban ngày đốt cháy vầng trăng). Hiểu rõ dụng ý kẻ cả nước lớn và cả bóng gió đe dọa của Vua Nguyên, Mạc Đĩnh Chi ứng khẩu ngay: "Nguyệt: cung; tinh: đạn; hoàng hôn xạ lạc kim ô". (Nghĩa là: Trăng (là) cung, sao (là) đạn; chiều tối bắn rơi mặt trời). Vế đối chẳng những rất chỉnh về niêm luật mà còn tỏ rõ được khí phách của người dân nước Việt, không run sợ và sẵn sàng giáng trả lại kẻ thù. Vua tôi nhà Nguyên nhìn nhau, rồi Vua Nguyên đích thân hạ bút phong "Lưỡng quốc Trạng Nguyên". 

Trước khi về nước, Mạc Đĩnh Chi và sứ bộ vào triều yết kiến Vua Nguyên lần cuối. Vẫn muỗn thử tài quan trạng nước Việt, lần này Vua Nguyên không ra vế đối nữa mà hỏi những câu hỏi "mẹo", đòi hỏi người trả lời phải ứng biến nhanh. Vua Nguyên hỏi: "Từ khi đến Yên Kinh, ngày nào nhà ngươi cũng cưỡi ngựa đi trên đường thăm phong cảnh, thế ngươi có biết mỗi ngày có bao nhiêu người qua lại trên đường cái không?".

Câu hỏi thật là bất ngờ, Vua không thử tài văn học mà muốn thử tài quan sát. Hàng ngày đi lại trên đường ở Kinh đô thì có biết bao nhiêu người, ai có công để ý mà đếm. Sau một lát suy nghĩ, Mạc Đĩnh Chi đã điềm tĩnh trả lời: "Muôn tâu Bệ hạ, hàng ngày trên đường kinh đô chỉ có hai người đi lại". 

"Nhà ngươi nói không đúng, sao lại chỉ có hai người?"- Vua Nguyên lấy làm lạ bèn hỏi lại. Mạc Đĩnh Chi bèn thưa: "Muôn tâu Bệ hạ, thần nói chỉ có hai người là rất đúng ạ. Vì hàng ngày, phàm những người qua lại trên đường thì chẳng vì "danh" cũng vì "lợi" mà thôi, như vậy rõ ràng chỉ có hai người là cầu danh và cầu lợi".

Tuy rất phục tài biện bác của Trạng song Vua Nguyên vẫn hỏi thêm một câu nữa: "Một cái thuyền, trên có chở ba người gồm Vua, thầy dạy và cha, khi ra đến giữa sông thì bị sóng to gió lớn  nên đã lật đắm. Khi ấy nhà ngươi ở trên bờ bơi ra cứu, nhưng chỉ có thể cứu được một người thôi, như vậy thì nhà ngươi cứu ai?". Câu hỏi này thật là oái oăm, xoay quanh sự ứng xử của con người với chữ "trung", chữ "hiếu", chữ "nghĩa" và chữ "nhân"... 

Nếu nói chỉ cứu Vua thì được chữ trung nhưng mắc tội bất hiếu với cha mẹ và mắc tội bất nghĩa với thầy. Nếu nói chỉ cứu thầy thì mắc tội bất trung với Vua và tội bất hiếu với cha. Nếu chỉ cứu cha thì mắc tội bất trung và bất nghĩa. Nếu nói không cứu ai cả thì tội bất nhân, bất trung, bất nghĩa, bất hiếu lại càng nặng. 

Đắn đo suy nghĩ một lúc, Mạc Đĩnh Chi trả lời: "Thần bơi ra giữa sông, chỉ cứu được một người nên gặp ai trước thì cứu ngay người đó, bất kể là Vua, thầy hay cha". Vua quan nhà Nguyên đều phục trí thông minh và tài ứng đối của Trạng nguyên nước Đại Việt./.

Ra mắt thư viện eBook Kim Đồng

       

TTO - Sáng 17-6, NXB Kim Đồng và Công ty cổ phần Dịch vụ trực tuyến Vinapo đã chính thức ra mắt Thư viện eBook Kim Đồng.

Từ nay, ngoài những cuốn sách in, các em thiếu nhi có thể đọc những cuốn sách yêu thích ở bất cứ đâu - Ảnh: V.V.Tuân

Đây là thư viện số đầu tiên tại Việt Nam được thiết kế cho các thiết bị điện thoại thông minh và máy tính bảng theo chuẩn quốc tế. Độc giả khi đăng ký trở thành thành viên của thư viện số này, sẽ được truy cập toàn bộ các đầu sách có trong thư viện.

Trong lễ ra mắt, 58 đầu sách đầu tiên của các tác giả Việt Nam đã được NXB Kim Đồng lựa chọn đưa vào Thư viện eBook Kim Đồng. Sau đó, mỗi tuần, thư viện này sẽ được bổ sung thêm 10 đầu sách mới. Mỗi năm, sẽ có khoảng 400 đến 500 đầu sách mới được cập nhật với nhiều đề tài phong phú, đa dạng về lịch sử, văn học, sách cho thiếu nhi, tủ sách biển đảo…

Tại lễ ra mắt, ông Phạm Quang Vinh, Giám đốc NXB Kim Đồng, chia sẻ: “Thư viện eBook Kim Đồng là một bước tiến mới trong những lỗ lực phát triển hệ thống thư viện phục vụ cộng đồng mà NXB Kim Đồng đã đầu tư công sức, tâm huyết nhều năm qua, nhằm phát triển văn hóa đọc, đặc biệt với độc giả là các em thiếu nhi”.

Ông Trần Xuân Phương, đại diện đơn vị đối tác của NXB Kim Đồng trong việc thiết kế thư viện này cho biết, các ấn phẩm trong thư viện đều được số hóa theo chuẩn quốc tế UPUB3, độc giả có thể đọc tốt trên cả iPad, Galaxy Tab, iPhone hay thiết bị chạy Android. Sách trong thư viện sẽ được thiết kế để các em nhỏ có thể đọc trong thời gian lâu mà không bị nhức, mỏi mắt.

Ông cũng nói thêm, điểm khác biệt của thư viện số này với sách in truyền thống là độc giả không được sở hữu vĩnh viễn từng cuốn sách như sách in, nhưng sẽ được truy cập cùng lúc vào kho sách khổng lồ. Điều này sẽ khuyến khích sự ham đọc của các em thiếu nhi.

Với mức phí 40.000đ/tháng, độc giả có thể truy cập, đọc hoặc tải về máy tất cả các đầu sách có trong thư viện. Hình thức thanh toán có thể bằng tài khoản ngân hàng, thẻ ATM, sim điện thoại, thẻ cào…

Ông Nguyễn Huy Thắng, Tổng biên tập NXB Kim Đồng, cho biết: “Từ nay, các em thiếu nhi và phụ huynh có thể đọc những cuốn sách mình yêu thích ở bất cứ nơi nào. Thư viện cũng hướng đến những em nhỏ Việt kiều ở nước ngoài đang thiếu nguồn sách tiếng Việt để đọc. Trong thời gian sắp tới, chúng tôi có thể bổ sung vào thư viện này phần sách nói (audio) hoặc video sách để tăng sự hấp dẫn. Hàng chục nghìn đầu sách mà NXB Kim Đồng đã xuất bản từ ngày ra đời đến nay sẽ được bổ sung đều đặn”.

Nhân dịp ra mắt, thư viện eBook Kim Đồng sẽ mở cửa miễn phí từ ngày 17-6 đến 5-9.

VŨ VIẾT TUÂN

Những lá thư gửi cô

TT - “Dạy học bằng cả yêu thương” kỳ này xin giới thiệu hai lá thư của hai phụ huynh gửi cho các cô giáo, gửi cho mái trường mà con mình theo học thuở ấu thơ. Khi con cái mình rời xa mái trường, bước vào cấp học mới... những lá thư thay lời tri ân mới được viết ra.

Cô giáo Thanh Cầm bên học trò của mình - Ảnh: H.HG

“Cứ nhìn cô là muốn khóc”

“Kính chào cô hiệu trưởng Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm!

Vậy là năm năm học đã trôi qua. Phụ huynh và cháu Nguyễn Trung Kiên, học sinh lớp 5/8, phải nói lời từ biệt thầy cô và bạn bè rồi...

Hôm qua mẹ cháu đưa cháu đi dự lễ tổng kết mà bồi hồi xúc động vì thấy hình ảnh con mình mới ngày nào vào lớp 1 nhỏ xíu và bỡ ngỡ nay đã trở thành một cậu bé cao lớn, chững chạc thật vui mừng và tự hào biết bao. Cũng như các thế hệ đi trước, gia đình cháu vô cùng tin tưởng và yên tâm để cháu học trong một ngôi trường vui vẻ và thân thiện. Đây cũng là bước đệm cực kỳ quan trọng để cháu bước tới tương lai.

Càng vui hơn và may mắn là năm học tiểu học cuối cùng cháu và các bạn lại được sự dìu dắt tận tình, toàn tâm toàn ý của cô Thanh Cầm. Em xin chia sẻ thêm về cô chủ nhiệm của cháu đôi chút như sau: gia đình cháu Trung Kiên có hoàn cảnh hơi đặc biệt so với các bạn trong lớp vì bố cháu là bộ đội Trường Sa, hiện đang công tác canh giữ biển đảo. Mẹ bận em gái nhỏ và thỉnh thoảng cũng phải công tác xa nhà nên cô luôn sát cánh để bảo ban cháu học tập và cuối năm đã đạt kết quả tốt. Một điều khiến mẹ vô cùng xúc động là thời gian đầu năm 2014 mẹ cháu phải đi công tác xa nên cô Cầm đã không ngần ngại khi tự nguyện động viên mẹ cứ yên tâm công tác để cô đưa cháu về nhà cô. Vậy là cứ sớm tối cô lại lo cho cháu ăn uống ngủ nghỉ trong suốt một tuần liền với một tình yêu thương vô điều kiện. Hôm liên hoan ở lớp về, cháu có nói với mẹ một câu rất ngỡ ngàng rằng: “Mẹ à! Cô Cầm không những dạy con học tốt mà cô còn dạy con về đạo đức làm người nữa đó mẹ”. Câu nói của cháu rất ngắn gọn nhưng mẹ cháu hiểu được nhiều yếu tố trong đó. Hôm họp phụ huynh mẹ cháu cứ nhìn lên cô là muốn khóc, và những giọt nước mặt đã thật sự lăn xuống với sự cảm phục và biết ơn sâu sắc tới cô.

Thôi, thư cũng đã dài, em không làm mất nhiều thời gian của cô nữa. Qua thư cho mẹ cháu gửi lời nhắn tới các cô, thầy giáo viên chủ nhiệm trong những năm tiểu học: cô Thanh Huyền, cô Thu Ba, thầy Hữu Minh, cô Ngọc Hân và cô Thanh Cầm. Cùng các cô bảo mẫu: cô Châu, cô Dinh, cô Thùy Anh, cô Cúc và cô Hai lời cảm ơn sâu sắc và sự biết ơn chân thành nhất. Cuối cùng gia đình cháu chúc cô hiệu trưởng tiếp tục lái con tàu của Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm thật vững chãi và vươn xa hơn nữa. Xin cảm ơn cô rất nhiều.

Mẹ của cháu Trung Kiên - TRẦN THỊ HOA PHƯỢNG

Ở nơi luôn có những tấm lòng

“Mẹ ơi, con được chọn đi thi toán cấp quận rồi!”. Nhìn con vui mừng, tíu tít, lại nghĩ về quá trình con được như ngày hôm nay. Tự trong sâu thẳm trái tim mình, hình ảnh cô Nguyễn Thu Hoa, hiệu phó chuyên môn Trường mầm non phường 1, Q.10 (TP.HCM), và tập thể sư phạm trường lại hiển hiện rõ nét. Gần chín năm trôi qua nhưng lúc nào nhìn con, tôi cũng nghĩ về các cô với lòng biết ơn chân thành nhất.

Con đi học từ lúc 11 tháng tuổi, bắt đầu từ lớp cháo nát. Rồi con lên lớp cơm. Chiều đón con, cô Tâm trao đổi với vẻ mặt đầy băn khoăn. Cô cảm thấy lo khi con cứ lặng im, không tham gia các hoạt động cùng các bạn, cứ ngồi thu lu ở một góc lớp. Là một người mẹ trẻ, chưa có kinh nghiệm, tôi mang nỗi lo lắng của mình xuống phòng ban giám hiệu ngay sáng hôm sau. Tôi đã gặp cô, nhờ cô tư vấn về tình hình của con. Cô đã rất quan tâm, lắng nghe chu đáo. Và thật bất ngờ, ngoài suy nghĩ của tôi, cô không tư vấn liền. Cô hứa sẽ để ý đến con, theo dõi hoạt động của con trong một ngày rồi sẽ trả lời cho những câu hỏi đầy lo lắng của tôi sau. Nói là làm, cô ôm tập hồ sơ lên dự giờ lớp của con ngay. Hôm sau, cô bảo con không có vấn đề gì về tâm lý, chỉ là lớp học đông quá, cô giáo chưa quan tâm được hết mức mà thôi.

Từ hôm ấy, các cô của con quan tâm đến con nhiều hơn, động viên con tham gia tất cả các hoạt động của lớp. Con còn được các cô cho dự thi “Ai nhanh hơn” dù lúc đó con vẫn rất nhút nhát. Thời gian trôi đi, con lên lớp mầm 1. Các cô của con rất nhiệt tình, yêu trẻ, cho con tham gia mọi hoạt động, kể cả thi đua múa hát trong các dịp lễ, dù biết rằng con thực hiện chưa tốt. Bên cạnh sự quan tâm của các cô, tôi cũng luôn đưa con đi tham gia các hoạt động tập thể để con bớt nhút nhát. Hình ảnh con bé nhỏ, thu lu một góc ngày ấy đã không còn. Con nhanh nhẹn hẳn, thích đi học. Trải qua một quá trình, sự lo lắng trong tôi dần biến mất. Tôi cảm nhận sâu sắc sự cần thiết của việc quan tâm, phối hợp chặt chẽ giữa cha mẹ và thầy cô trong việc giáo dục con cái.

Mỗi khi gặp các cô giáo của con ở từng năm học, tôi đều đọc được sự hài lòng từ các cô khi được dạy con. Đôi khi thoáng rùng mình nghĩ về ngày xưa. Nếu ngày đó không được gặp cô Nguyễn Thu Hoa, không được nhận sự quan tâm sâu sắc từ cô. Nếu như tôi hời hợt. Nếu như các cô giáo lớp cháo, lớp cơm, lớp mầm thiếu lòng yêu trẻ, tự ái trước những góp ý của tôi... thì sẽ không có con gái nhanh nhẹn, tự tin của tôi ngày hôm nay. Dù cuộc sống bộn bề, nhiều khi khắc nghiệt nhưng khi nghĩ đến các cô giáo Trường mầm non phường 1, quận 10, nghĩ đến những hình ảnh thân thiện khi con học ở đây, lòng lại rưng rưng, niềm tin về cuộc sống lại tràn về. Các số điện thoại của ban giám hiệu được dán công khai, ở nơi dễ nhìn để phụ huynh dễ liên lạc. Phòng ban giám hiệu luôn rộng mở. Nụ cười thân thiện từ cô hiệu trưởng Trần Thị Thu Hai khi phụ huynh cần gặp. Sự nhiệt tình, ấm áp của cô Nguyễn Thu Hoa - hiệu phó chuyên môn - khi tôi bỡ ngỡ bước vào phòng tìm cô. Không dễ tìm được một người quản lý sâu sắc như cô. Hành động nhỏ nhưng mang nhiều ý nghĩa.

Tôi sẽ luôn đồng hành cùng con để không phụ công sức của các cô. Tôi tin rằng con gái của tôi sẽ có một tấm lòng nhân hậu, nhiệt tình vì luôn được học trong môi trường thân thiện, thầy cô giàu nhiệt huyết. Và ngôi trường này, Trường mầm non phường 1, quận 10, sẽ luôn là ngôi trường mẹ con tôi nhớ mãi trong trái tim mình.

TRẦN THỊ PHƯƠNG THẢO

 (phụ huynh em Phan Trần Vy Thảo, hiện là học sinh lớp 5 Trường tiểu học Võ Thị Sáu, Q.Gò Vấp, TP.HCM)

Trên đây là bức thư của phụ huynh Trần Thị Hoa Phượng gửi hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (Q.1, TP.HCM) và cô giáo được nhắc trong bài là cô giáo Nguyễn Thị Thanh Cầm. Cô Cầm kể: “Thời gian chuẩn bị kiểm tra học kỳ 2, mẹ em Kiên có nói với tôi là sắp đi công tác, phải gửi Kiên và em của Kiên sang nhà bác một tuần. Thấy nhà học sinh neo người quá, ba Kiên đang bảo vệ Tổ quốc ở Trường Sa, tôi đã đề nghị phụ huynh cho Kiên về nhà tôi. Đây không phải lần đầu tiên mà cũng đã có nhiều phụ huynh gửi con ở nhà tôi trong lúc bận rộn. Được cái tôi độc thân nên cũng không vướng bận gì. Trước kia khi má tôi còn sống, bà là giáo viên tiểu học về hưu nên rất thương và rất vui khi tôi đưa học sinh về nhà. Bây giờ ba tôi cũng vậy. Một tuần ở nhà cô, Kiên ngoan lắm”. Sáng 7-6, tại Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm, tình cờ chúng tôi được gặp chị Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, một phụ huynh lớp 5/8. Phụ huynh Hạnh kể: “Vợ chồng tôi rất quý cô. Không chỉ dạy, cô còn chăm sóc, lo lắng cho học sinh rất tận tình mà không bao giờ đòi hỏi phụ huynh phải trả công. Nhiều bữa bé nhà tôi ở lại học phụ đạo với cô sau giờ tan học nhưng tôi bận công việc đón trễ, cô tự cho tụi nhỏ ăn uống, khi về nhà bé kể chúng tôi mới biết. Những ngày lễ, chúng tôi gửi bé sang nhà cô để cô dạy kèm cho môn toán, cô cũng nấu cơm cho tụi nhỏ ăn. Cô yêu thương học sinh một cách vô điều kiện...”. HOÀNG HƯƠNG ghi